Bij reizen kan een goed advies over gezondheidsrisico’s van groot belang zijn. Het gaat immers over de kans om wel of niet ziek te worden. Helaas schort het nogal eens aan de voorlichting, zo blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond bij vaccinatiecentra en huisartsen.

Vaccinaties zijn niet alleen nodig voor verre bestemmingen maar ook voor populaire vakantielanden dichterbij. Zo is het verstandig om inentingen te halen tegen hepatitis A/B, DTP, rabiës en soms ook tegen tbc, mazelen en/of tekenencefalitis voor landen als Kroatië, Slovenië, Turkije, Marokko, Kaapverdië, Montenegro, Polen en Bulgarije. Op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigeradvisering staat per bestemming welke inentingen nodig zijn.

Mysteryshoppers op bezoek bij artsen en vaccinatiecentra

In totaal kregen 20 artsen en vaccinatiecentra bezoek van mysteryshoppers. Bij alle consulten haperde er wel iets aan het advies. Zo kwamen vaak niet alle belangrijke hygiënemaatregelen en leefstijladviezen aan bod. Soms werden vaccinaties voor hepatitis B en rabiës (hondsdolheid) aanbevolen, terwijl dat niet nodig was. Bij 16 van de 20 consulten werd geen informatie gegeven over bijwerkingen van de geadviseerde vaccinaties of pillen, die bij vooral malariapillen flink kunnen zijn.

Een mysteryreiziger naar Peru en het Amazonegebied kreeg te horen dat een vaccinatie tegen hepatitis A niet nodig was, omdat die in 2010 eenmalig was gegeven. Een hepatitis A-vaccinatie moet echter worden herhaald. Een ernstige misser van de adviseur, want het hepatitis A-virus kan een zeer besmettelijke ontsteking van de lever veroorzaken.

Twee diabetespatiënten kregen geen informatie over het meenemen van antibiotica op reis. Dit is wel noodzakelijk, want bij insulineafhankelijke diabetespatiënten kan de suikerspiegel snel ontregeld raken bij reizigersdiarree en/of uitdroging.

Zika-virus

Ook bij de voorlichting over muggen lieten de reizigersadviseurs flinke steken vallen. Slechts een enkeling gaf aan dat DEET in bepaalde gebieden ook overdag gebruikt moet worden, bijvoorbeeld tegen denguemuggen en muggen die gele koorts overbrengen. In Zuid- en Midden-Amerika zijn de denguemug en gelekoortsmug op dit moment berucht vanwege het zika-virus. Daarom vroegen vier zwangere mysteryshoppers advies over een vakantie naar Suriname, inclusief het binnenland. Alle vier artsen stipten het onderwerp zika aan, al gaf één huisarts aan daar ‘niet zo wakker van te liggen’. Deze reis moet voor zwangeren sowieso worden afgeraden, omdat het niet verstandig is om een gele koortsvaccinatie te geven aan zwangeren. Bij twee consulten werd de reis niet afgeraden.

Slechts 12 van de 20 proefpersonen kregen vooraf te horen wat het consult zou kosten. Sommigen kregen een ontwijkend antwoord als ze ernaar vroegen, maar 6 van de 20 hoorden tijdens het adviesgesprek de prijzen van de aanbevolen vaccinaties.

Grote prijsverschillen

Voor vaccinaties kunnen reizigers terecht bij GGD’s, (gespecialiseerde) huisartsen, sommige ziekenhuizen en particuliere organisaties als Travel Clinic en KLM Health Services. Voor het vaccinatieconsult vroegen sommige huisartsen € 55,- terwijl andere huisartsen dit al voor € 18,- doen. De hoogste prijzen voor de vaccins zelf vragen de GGD’s en KLM Health Services, zo blijkt uit een onderzoek van de Consumentenbond.

Er zijn ook grote verschillen tussen de inkoopprijs van een vaccin en de prijs die consumenten betalen. Zo wordt voor een DTP-vaccin van € 9,70 meestal € 19 tot € 23 in rekening gebracht, maar zijn reizigers bij de GGD Zuid-Holland hiervoor € 31,85 kwijt. Via thuisvaccinatie.nl komt een arts of verpleegkundige voor € 19,90 per persoon thuis vaccinaties toedienen. Daar komen de kosten van de vaccinatie nog bij.